ئادابى ههلسوكهوت لهگهل خزم و كهسوكاردا
ئادابى ههلسوكهوت لهگهل خزم و كهسوكاردا
ئایینى پیرؤزى ئیسلام بایهخيكى ناوازهى به سیلهى رهحم داوه، به ئهندازهیهك مرؤفایهتى له هیچ ئایین و سیستهم و یاسایهكدا بهدیى نهكردوه،ئیسلام هانى مسولمانانى داوه به جئ بهجئ كردنى سیلهى رهحم لهگهل خزم و كهسوكاردا، ههرهشهى سزاى توندیشى كردوه لهوانهی سیلهى رهحم دهبچرينن ، سیلهى رهحم ئهركى سهرشانى مسولمانهو پيویسته جئ بهجئ ى بكات و له ههمان كاتدا مایهى سود و خيريكى زؤره بؤ دنیا و رؤژى دوایى، تا ئهو ئهندازهیهى چهندین ئایهتى قورئانى پیرؤز و سونهتى پيغهمبهرى ئازی صلی الله علیه وسلم ئاماژهى پئ دهكات
خواى گهوره له قورئانى پیرؤزدا فهرمویهتى فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ ،٢٢، أُولَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ، سورهتی محمد، ئایهتی ٢٢ تا ٢٣ ،واته ئایا ئيوه بهتهمان ،ئهى ناپاكان، ئهگهر پشت ههلكهن ،له ئیسلام و جیهاد، ئاژاوه و خراپه لهسهر زهویدا بهرپا بكهن و، ههرچى پهیوهندى خزمایهتییه بیپچرِينن، ئهوانه ئهو كهسانهن كه خوا نهفرینى لئ كردوون و كهرِ و كويرى كردون ،، ههروهها فهرمویهتى وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ، سورهتی النساء١ ، واته خؤتان بپاريزن لهو خوایهى كه بهناوى ئهوهوه داوا دهكهن لهیهكتر و، خؤتان بپاريزن له بچرِاندنى خزمایهتى ،، ههروهها فهرمویهتى وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا، سورهتی الإسراء٢٣ ،واته پهروهردگارت برِیارى داوه كه هیچ شتيك نهپهرستن بيجگه له خواو، لهگهل دایك و باوكتاندا چاك بن ،، ههروهها فهرمویهتى وَآَتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا ، سورهتی الإسراء٢٦ ،واته مافى خزمانت بده، ههروهها مافى ههژار و ريبوارانیش، زیادهرِهویش مهكه ،، ههروهها فهرمویهتى وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا ، سورهتی النساء٣٦ ، واته تهنها خوا بپهرستن و هیچ شتيك مهكهن به هاوبهشى، ههروهها لهگهل دایك و باوكتاندا چاك بن و، لهگهل خزم و نزیكان و ههتیوان و ههژاران و هاوسئ ى خزم و هاوسئ ى بيگانه، یان دور و هاورِيى ههمیشهیى یا هاورِيى سهفهر و ريبوار و ئهوانهى مولكتانن و لهژير دهستتانن ،چاك بن لهگهلیاندا،بهرِاستى خوا ئهو كهسانهى خؤش ناويت كه خؤبهزلزان و شانازى كهر بن
بهدیهينانى سیلهى رهحم لهگهل خزم و كهسوكاردا پلهبهندییهكى ههیه لهسهرهوه بؤ خوارهوه، به پئ ى پایهى پهیوهندییه كؤمهلایهتییهكانى مرؤف، له دایك و باوكهوه دهستپئ دهكات، ئینجا خوشك و برا و، تا دهگاته خزم و كهسوكارهكانى تر
سروشتى دهروونى مرؤفایهتى وایه، كه مهیلى به چاكهكردن ههیه لهگهل خزم و كهسوكاریدا، ئهوانهى له ریزبهندیدا لهپيشهوهن، تا خوارهوه
سیلهى رهحم یهكيكه له ريباز و بنهما سهرهكیهكانى ئیسلام، كه ههر لهسهرهتاى ئهم ئایینه پیرؤزهوه سهنگ و بایهخى خؤى ههبوه، ئهوهتا كاتيك ئهبوسوفیان لهگهل هیرقلى پاشاى رؤمدا دهكهويته گفتوگؤ، هیرقل پرسیارى لئ دهكات، پئ ى دهليت ماذا يأمركم قلت يقول اعبدوا الله وحده ولا تشركوا به شيئا ، واتركوا ما يقول آباؤكم ، ويأمرنا بالصلاة والصدق والعفاف والصلة، متفق علیه، ليرهدا سیلهى رهحم دواى یهكتاپهرستى و نويژكردن و راستگؤیى و پاكیزهیى ديت، ئهمهش نیشانهى گرنگى پایهى سیلهى رهحمه له ئیسلامدا
پیاويك پرسیارى له پيغهمبهرى خوا صلی الله علیه وسلم كرد ئاگادارم بكهوه له كاروكردهوهیهك بمخاته بهههشتهوه، پيغهمبهرى خوا صلی الله علیه وسلم پئ ى فهرموو تعبد الله ولا تشرك به شيئا ، وتقيم الصلاة ، وتؤتي الزكاة ، وتصل الرحم، رواه البخاري، بهواتاى خواى گهوره بپهرستهو هاوبهشى بؤ برِیار مهده و نويژهكانت بكهو زهكات بدهو سیلهى رهحم بهدى بينه
ههروهها فهرمویهتى من أحب أن يبسط له في رزقه، وينسأ له في أثره ، فليصل رحمه، متفق عليه،سیلهى رهحم مایهى فهرِ و بهرهكهت و خيره بؤ خاوهنهكهى و خواى گهوره فهرِ و بهرهكهت دهخاته ژیان ورؤزییهوه، سؤز و میهرهبانییهكى خوایه بؤ بهندهكان له دنیاو قیامهتدا، مایهى ريز و خؤشهویستی و ستایشه لهلاى خهلكى
بهپيچهوانهوه بچرِانى سیلهى رهحم مایهى شوم و بهلایهو دوركهوتنهوهیه له بهههشت و ئهوهتا پيغهمبهرى خوا صلی الله علیه وسلم فهرمویهتى لا يدخل الجنة قاطع رحم، رواه مسلم، ههروهها فهرمویهتى إن الرحمة لا تنزل على قوم فيهم قاطع رحم، اخرجه البخاری فی الأدب المفرد وقال الألباني في ضعيف الأدب المفرد - الصفحة أو الرقم ١٤ حديث ضعيف ،، ههروهها فهرمویهتى من كان یؤمن بالله و الیوم الاخر فلیصل رحمه ، رواه البخارى ،بهواتاى ههركهسيك برِواى بهخواو رؤژى دواییه با سیلهى رهحم جئ بهجئ بكات ، ههروهها فهرمویهتى إن أعمال بني آدم تعرض على الله تعالى عشية كل خميس ليلة الجمعة، فلا يقبل عمل قاطع رحم، اخرجه البخاری فی الادب المفرد ورواه احمد فی مسنده، وقال السيوطي في الجامع الصغير حديث حسن ، بهواتاى كارو كردهوهى بهندهكان دهخريته بهردهم پهروهردگار ئيوارهى ههموو رؤژانى پينج شهمهو شهوانى جومعه ،كاروكردهوهى ئهو كهسانه وهرناگیريت كه سیلهى رهحمیان بچرِاندووه
مسولمانى پابهند و ژیر و وریا، كه مهبهستى رهزامهندى خواى گهورهو پاريزراوبوون بيت له دنیا و قیامهتدا، خؤى دهپاريزيت له بچرِانى سیلهى رهحم، دهزانيت ئهو پچرِانه دهبيته هؤى دوركهوتنهوه له سؤز و بهزهیى خوداو، نزاو پارِانهوهكانى وهرناگیريت و كاروكردهوهكانى بهتال دهبيتهوه ، بهراستى بهلایهكى گهورهیه روبهروى مرؤف دهبيتهوه كاتيك لهخوا بپارِيتهوهو وهلام نهدريتهوه، كاروكردهوهى چاك بكات و بهرز نهبيتهوه، دووركهويتهوه له سؤز و بهزهیى خوا، بؤیه مسولمانى ژیر و وریا خؤى دهپاريزيت لهوهى رؤژيك له رؤژان سیلهى رهحم فهرامؤش بكات ، پچرِانى سیلهى رهحم تاوانيكه خواى گهوره سزاى دونیا و رؤژى دوایى بؤ داناوه، تاوانيكه خواى گهوره لهگهل داوين پیسیدا هاوتاى كردوه،ئهوهتا پيغهمبهرى خوا فهرمویهتى ما ذنب أحرى أن يعجل الله لصاحبه العقوبة في الدنيا ، مع ما يدخر له في الآخرة من قطيعة الرحم و البغي،، الراوي أبو بكرة نفيع بن الحارث المحدث الألباني - المصدر صحيح الأدب المفرد - الصفحة أو الرقم: ٤٨خلاصة حكم المحدث: صحيح ، مسولمانى خواناسى هوشیار سیلهى رهحم بهجئ دينيت و ژیانى دونیا و مال و سامان و كاروبارى رؤژانه واى لئ ناكات لهو ئهركه پیرؤز و گرنگهدا دوابكهويت، بهردهوام ههول دهدات خزم و كهسوكارى بهسهر بكاتهوهو چاكهیان لهگهلدا بكات و هاوكارییان بكات به پئ ى ریزبهندى
ئهوهتا كهسيك ديته لاى پيغهمبهرى خوا صلی الله علیه وسلم پرسیارى لئ دهكات و دهليت يا رسول الله من أحق بحسن الصحبة قال أمك . ثم أمك . ثم أمك . ثم أبوك . ثم أدناك أدناك ، متفق علیه ،بهواتاى ئهى پيغهمبهرى خوا كئ لهبهرترو شایسته تره به چاكهكردن لهگهلیدا فهرموى دایكت، ئینجا دایكت، ئینجا دایكت، ئینجا باوكت، ئینجا ئهوانهى لهخوار ئهوانهوهن بهرِیزبهندى مسولمان له خير و چاكهكردن و هاكارى كهسوكاردا دوو پاداشتى دهست دهكهويت، پاداشتى كهسایهتى و پاداشتى خيركردن ،ئهوهتا پيغهمبهرى خوا صلی الله علیه وسلم فهرمویهتى الصدقة على المسكين صدقة ، وعلى ذي الرحم ثنتان : صدقة وصلة، رواه الترمذی وقال حدیث حسن
ئهمهو ئایینى پیرؤزى ئیسلام، كه ئایینى ليبوردهیى و مرؤفایهتیه، هانى مسولمانان دهدات به جئ بهجئ كردنى سیلهى رهحم لهگهل كهسانى نامسولمانیشدا، ئهوهتا پيغهمبهرى خوا صلی الله علیه وسلم فهرمویهتى إن آل أبي - قال عمرو : في كتاب محمد بن جعفر بياض - ليسوا بأوليائي ، إنما وليي الله وصالح المؤمنين ) . زاد عنبسة بن عبد الواحد ، عن بيان ، عن قيس ، عن عمرو بن العاص قال : سمعت النبي صلى الله عليه وسلم : ( ولكن لهم رحم أبلها ببلالها ) . يعني أصلها بصلتها . إن آل أبي فلان لیسوا بأوليائي، إنما ولیی الله وصالح المؤمنین، ولكن لهم رحم ابلها ببلالها) الراوي: عمرو بن العاص المحدث: البخاري - المصدر:صحيح البخاري - الصفحة أو الرقم: ٥٩٩٠خلاصة حكم المحدث: صحيح
چهمك و واتاى سیلهى رهحم به مانا فراوانهكهى
بهجيهينانى سیلهى رهحم تهنها به بهخشینى مال و سامان نایهت، بهلكو بهخشینى مال تهنها ئهوكهسانه دهگريتهوه كه ههژار و دهستكورتن، مسولمان دهتوانيت به سهردانى و ههوال پرسى بهسهریان بكاتهوهو ئامؤژگارییان بكات و هاوكارییان بكات و به زمانى شیرین لهگهلیان بدويت و به روى گهش و كراوهو زهردهخهنهوه مامهلهیان لهگهلدا بكات ، بهدیهينانى سیلهى رهحم دهشيت ئهنجام بدريت لهريگاى تهلهفؤن و نامه و بهخشینى دیارى و ئیمهیل و ههر شيوازيكى تر ،ئهمهش به پئ ى پلهى كهسایهتى و شوينى جوگرافى و بارودؤخ گؤرِانى بهسهردا ديت ،ئامؤژگارى كردنى خزم و كهسوكار و وشیاركردنهوهو ئاگاداركردنهوهیان له كاروبارى ئایین و رهفتار و ئاستى زانستى و پسپؤرِى و كاروبارى بازرگانى و گهشت و سهفهر و پهیوهندییهكانیان له بواره جؤربهجؤرهكاندا دهچيته خانهى جئ بهجئ كردنى سیلهى رهحمهوهو پيویسته مسولمان فهرامؤشیان نهكات
ههلهیهكى باوه كه چاوهرِوان بین له بهرامبهر سهردانى كردنمان بؤ لاى كهسوكار، یان بهخشینى دیارى، بهههمان شيوه رهفتارمان لهگهلدا بكريت. بهلكو پيویسته چهندین جار تؤ سهردان بكهیت، وهك سهردانى دایك و باوك، یان سهردانى كهسوكارى نهخؤش، یان ئهوانهى بارودؤخيكى تایبهتییان ههیه ،تا ئهو ئهندازهیهى پيغهمبهرى خوا صلی الله علیه وسلم فهرمویهتى بلوا أرحامكم ولو بالسلام، رواه البزاز عن ابن عباس، وطرقه یقوی بعضها بعضا، بهواتاى سیلهى رهحم بهجئ بينن، گهر به سلاويكیش بيت
مسولمان سیلهى رهحم جئ بهجئ دهكات لهگهل ئهو كهسانهش كه سیلهى رهحم بهرامبهرى جئ بهجئ ناكهن، چونكه مسولمان له جئ بهجئ كردنیدا، مهبهستى رهزامهندى خواى گهورهو خؤرِازاندنهوه به رهوشته بالاكانى ئیسلامهوهیهو، چاوهرِوانى پاداشتى هاوشيوه له بهرامبهر ناكات ، ئهوهتا پيغهمبهرى خوا صلی الله علیه وسلم جهخت لهسهر ئهوه دهكاتهو دهفهرمويت ليس الواصل بالمكافئ، ولكن الواصل الذي إذا قطعت رحمه وصلها، رواه البخاری، بهواتاى ئهوانهى سیلهى رهحم جئ بهجئ دهكهن ئهوانه نین كه وهلامى سهردانهكان دهدهنهوه، بهلكو ئهوانهن كه سهردانى كهسانيك دهكهن لهكاتيكدا ئهوان سهردانیان نهكردون،، ئهم رينمونى و ئامؤژگارییهى پيغهمبهر صلی الله علیه وسلم رهوشتى هيمنى و ئارامى و ليبوردهیى و بهخشین لهنيو دل و دهرونى مسولماندا بههيز دهكات، لهكاتيكدا ئهم سیلهى رهحم جئ بهجئ دهكات و، بهرامبهریشى سیلهى رهحم دهپچرِينيت و به وشكى و خراپى مامهلهى لهگهلدا دهكات
لهكؤتاییدا ئاماژه بهم فهرمودهیهى پيغهمبهرى خوا صلی الله علیه وسلم دهدهین، كه دهفهرمويت الرحم معلقة بالعرش تقول : من وصلني وصله الله . ومن قطعني قطعه الله، متفق علیه، به واتاى سیلهى رهحم و خزمایهتى به عهرشى خواوه ههلواسراوهو دهليت: ئهوهى بمگهیهنيت خواى گهوره دهیگهیهنيت، ئهوهى بیپچرِينيت خواى گهوره دهیپچرِينيتwww.dlzar.tk